ÇOCUKLA İLETİŞİM -CESARETLENDİRME

Bu yazı Doğa'nın şu sıralar ihtiyacı olan davranış biçiminin açılımı aslında ,bu sıralar hem odasın da tek başına uyumaya çalışıyor hem de bisiklet kullanmayı öğreniyor , bunlar için cesaretlendirilmeye ihtiyacı var.

Harfi harfine aynı cümleleri kurmasam da , aşağıda ki yazı da belirtilen davranış biçimini uyguladığımı görmek benı mutlu etti.

*****************************************************************************

Cesaretlendirme çocuğunuzun özgüvenini güçlendirmede önemli bir tutum olabilir. Ancak aynı zamanda hatalı da kullanılabilir. En önemli kural cesaretlendirme yaparken çocuğun çabalarına ve başarılarına odaklanmaktır, kişiliğiyle ilgili özelliklere değil. Örneğin, çocuğunuz odasını toplarken, ona odasının düzenli olması için çaba gösterdiği ile ilgili bir yorum yapmak ve odasının ne kadar güzel göründüğünü söylemek, “iyi bir çocuk” olduğunu söylemekten daha etkilidir.

Etkili dinlemeye benzer olarak, cesaretlendirme yaparken kullandığınız kelimeler çocuğu yargılamamalı, bunun yerine çocuğun çabalarına ve başarılarına ayna olacak şekilde gerçekçi bir resim çizmelidirler. “İyi, kötü, çirkin, harika, vb. gibi” değerleri ve yargıları içeren kelimeleri kullanmamaya özen gösterin. Çünkü belirli değerlerle ve yargılarla yüklü bu kelimeler çocukları “başkalarını memnun etmeye” ve “onların onayını kazanmaya” yönlendirirler. Bu tutumun uzun dönemdeki sonuçları ise özgüvenlerinin başkalarının onayına ve kabulune bağlı olarak gelişmesidir. Yargı yüklü bu tip kelimeleri kullanmayı engelleyerek, çocuğunuzun kendiyle ilgili olumlu imaj geliştirmesine ve gösterdiği çabaları takdir etmesine yardımcı olabilirsiniz. Yalnızca çocuğun neler yapabildiğini gördüğünüzü ifade etmeniz, onlara kabul edildiklerini ve yetenekleri olduğunu inandırır.

Yorumlarınızı ifade edin ki çocuk kendisiyle ilgili olumlu sonuçlara varsın. Örneğin, Ali babasına evdeki bir tamir işinde yardım etmek ister. Bu arada ağır bir eşyayı kaldırmaya çalışır.

Baba: Bu sandalye çok ağır. Kaldırmak çok zor, ama sen kaldırabildin.
Kağan: (gururla) Ben kaldırdım!
Baba: Bu oldukça güç ister.
Kağan: Ben zaten güçlüyüm.

Bu örnekte baba işin zorluğu ile ilgili yorum yapar ve aralarındaki diyaloğun sonunda çocuğun kendi gücü ile ilgili sonuca varan kendisi olur. Bu örnekte olduğu gibi anne babaların çocukla kurdukları iletişim şekli onun kendiyle ilgili algısını oluşturmada çok önemlidir. Bu iletişimle, çocuklar kendileriyle ilgili sonuçlara vararlar. Eğer babası ona “sen çok güçlüsün” deseydi, Kağan “o kadar da değil” diyebilirdi.

Cesaretlendirmenin iki kısmı vardır:
1. kullandığımız kelime
2. çocuğun vardığı sonuç

Kelimelerimiz çocuğun çabasını, başarısını, yardımını, düşüncesini, ya da yaratıcılığını takdir ettiğimizi ifade etmelidir. Kelimelerimiz öyle bir şekilde düzenlenmeli ki çocuk kendi kişiliğiyle ilgili olumlu ve gerçekçi bir sonuca varbilmeli. Kelimelerimiz çocuğun kendiyle ilgili olumlu bir resim çizmesine yardım edebilmeli.

Cesaretlendirme yaparken şu 5 adımı izleyin:

1. Gördüğünüzü anlatın.

Anne: Toplu bir yatak görüyorum ve kitaplar düzenlice rafa dizilmiş.

2. Nasıl hissettiğinizi anlatın.

Anne: Bu odaya bakmak çok hoş.

3. Çocuğun hoşunuza giden davranışını bir kelimeyle özetleyin.

Anne: Kalemlerini, kitaplarını toplamışsın ve yerlerine koymuşsun. Odan çok düzenli görünüyor.

Çocuğunuzun çabasını farkettiğinizi ve ona kabul gösterdiğinizin ifadeleri:

“Bundan hoşlanmana sevindim”
“Bununla bu şekilde başa çıkman hoşuma gitti”
“Bu işin üzerinde gerçekten çok çalıştın”
“Buna oldukça zaman ayırıyorsun”

Özet olarak, cesaretlendirme şunları kapsamalı:

1. Çocukları olduğu gibi kabul etme, kabul etmek için şartlar koymama.
2. Davranışın olumlu taraflarını gösterme (“Bununla başaçıkma yolun hoşuma gitti”)
3. Çocuğunuza inandığınızı göstermek ve böylece o da kendine inanacaktır (“Biliyorum ki sen ve kardeşin bunun üstesinden gelebilirsiniz”)
4. Ondan başarı göstermesini istemek yerine, çabasını ve cesaretini farkedin.
5. Katkılarını takdir edin.

Uzm. Psikolojik Danışman Filiz Çetin