SORU
Hastanın oruç için fidye verecek parası yoksa, kızı babasının yerine fidye verebilir mi?
................
Hasta olan babam rahatsızlığından dolayı oruç tutamamaktadır. Kendisinin hiçbir geliri olmadığından dolayı oruç kefaretini kızı olarak benim ödemem geçerli midir?
Cevap
Babanızın yerine isterseniz fidye verebilirsiniz. Babanızın geliri olmadığına göre fidye vermesi şart olmaz. Bir hasta tutamadığı oruçlar için öncelikle kaza etme yolunu tutmalıdır. Ömür boyu iyileşme umudu olmayan hastalar fidye verebilir.
Oruç tutamayacak kadar hasta olan bir müslüman tutamadığı her güne karşılık bir fidye verir. Bu, oruç yerine geçerli bir bedeldir. Fitre'nin miktarı ne ise fidyenin miktarı da odur.
İbâdetlerden oruç hakkındaki fidye, ayetle sabittir:
"O size farz kılınan oruç, sayılı günlerdir. O günlerde sizden kim hasta, yahut seferde olurda oruç tutmazsa, tutamadığı günler sayısınca, sıhhat bulduğu veya yolcu olmadığı başka günlerde oruç tutar. Fazla ihtiyarlık veya ağır hastalık gibi sebeblerle oruç tutmaya gücü yetmeyenler üzerine, bir yoksul doyuracak kadar fidye vermek lâzımdır..." (el-Bakara, 2/184).
Ayetin açık ifadesinden de anlaşıldığı gibi oruç hakkındaki fidye; hastalık ve ihtiyarlık gibi bir mazeret dolayısıyla eza ve kazaya imkân bulunmadığı zaman verilir. Fidyesini verse, sonrada oruç tutabilecek duruma kavuşsa, evvelâ verdiği fidyelerle yetinemez, tutamadığı oruçları kaza gerekir. Bu durumda; kaza etmeden ölürse, oruç borcunun ödenmesi için varislerine vasiyette bulunması gerekir. Sıhhatine kavuşmadan vefât edecek olsa verdiği fidyeler kâfi gelir, vasiyette bulunması gerekmez.
